درباره خانه کارگر

مبارزات فراگیر وپردامنه کارگران کشور در هنگامه بروز تحولات جدی در عرصه مسائل سیاسی و اقتصادی کشور که به فروپاشی نظام سلطنتی در سال 1357 منتهی گردید، با تلاش و پیگیری جمعی از فعالین این مبارزات در قالبی تشکیلاتی و نظام‌مند، تحت عنوان خانه کارگر استمرار یافت و نقش اساسی در جلب حمایت اقشار مختلف جامعه کارگری و در راستای حراست و تقویت نظام نوپای جمهوری اسلامی ایفاء نمود. این تشکیلات کارگری بتدریج و در طول زمان به عنوان یگانه تشکل مرکزی کارگران ایران وظیفه پیگیری اهداف و مطالبات جنبش کارگری را در سطوح ملی و بین‌المللی عهده‌دار شده است.

نامگذاری فعالیت تشکیلات کارگران ایران و عنوان «خانه کارگر» به سال 1346 باز می گردد، در آن سال جمعی از انجمن‌های صنفی کارگری سراسر کشور، فعالیت خود را در قالب اتحادیه‌ای به این عنوان، در شهر تهران آغاز می‌نمایند. متعاقب شروع فعالیت این تشکیلات، حزب ایران نوین -که از جمله معدود احزاب سیاسی آن روزگار بشمار می‌رفت- با انجام مذاکراتی، رهبران این تشکیلات کارگری را متقاعد به همکاری باخود نموده و درسال 1347، سازمان کارگران حزب ایران نوین را پایه‌گذاری می‌نماید.

به سال 1350 خورشیدی با پیشنهاد نمایندگان جامعه کارگری اصفهان (مرحومین حسین مظاهری- سیف اله ایران‌پور- چراغعلی کریمی- عزت‌اله کریمی‌فر- سیدعلی صائب و ….) با هماهنگی مسئولین وقت اداره کل کار و امور اجتماعی و استانداری اصفهان، بنای اولیه خانه کارگر در زمینی به مساحت بالغ بر 5000 متر مربع تحت عنوان (خانه کاوه آهنگر) بنا نهاده شد که بودجه آن با کمک بخشی از حقوق کارگران و کمک دولت تأمین و احداث گردید و درسال 1352 به بهره‌برداری رسید و در ساماندهی امورکارگری انتخاب نمایندگان تشکلهای کارگری و مجامع عالی و حتی انتخابات نماینده کارگری درمجلس قانونگذاری نقش مؤثر و به سزایی داشت .

در سالهای 56 و 57 در اوج مبارزات مردمی علیه رژیم ستم شاهی نیز کارگران در تجمعات و راهپیمائی‌ها و اعتصابات حضور فعال در صحنه انقلاب داشتند. پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در 22 بهمن سال 1357 با فرمان حضرت امام خمینی(ره) اعتصابات را شکستند و باوجودی که سرمایه داران و کارشناسان واحدهای تولید صنعتی ، تولید و صنعت و کشور را رها و  به خارج عزیمت کرده بودند، با تمام قوا بدون حضور کارشناسان خارجی نسبت به خرید مواد اولیه و راه‌اندازی مجدد صنایع اقدام کردند و چرخهای اقتصادی را با بازوان پرتوان خویش به گردش درآوردند.

در بدو پیروزی انقلاب اسلامی، شوراهای اسلامی اعتصاب که نقش مهمی را در هماهنگی انجام اعتصابات گسترده کارگری درمخالفت با رژیم پهلوی داشتند، برای سازماندهی فعالیتهای آتی خود اساسنامه‌ای را جهت تجدید سازماندهی در قالب یک تشکیلات فراگیر و سراسری تدوین نمودند. همزمان با این اقدامات، ضرورت انجام فعالیتهای منسجم کارگری توسط فعالینی چون آقایان محجوب،کمالی وربیعی تبیین می گشت.این تشکیلات نوپا که درآن زمان با رقبای سرسختی از گروهای چپ گرا وکمونیست درگیر بود، درقالب شاخه کارگری حزب جمهوری اسلامی به فعالیت خود ادامه داده و بزودی با برگزاری اولین کنگره سراسری در سال 1358، تحت عنوان مستقل خانه کارگر، رسماً اهداف و برنامه های خود را اعلام نمود.

بر اساس ضرورت استیفای حقوق اقشار محروم مولد کشور و باحمایت شهید مظلوم بهشتی و رهبرمعظم انقلاب و عنایت خاص حضرت امام (ره)، نخستین هسته های نمایندگان کارگران در درون واحدهای تولیدی، صنعتی و کشاورزی نهاده شد و هیئت اجرائی خانه کارگر تشکیل گردید واعضای آن درجهت استیفای حقوق حقه کارگران و اشاعه فرهنگ کار و تولید استقامت و پایداری نمودند و همچنان این حرکت را استمرار بخشیدند که شایسته است از زنده یاد مرحوم حاج اکبر صادقی ( دبیر اجرائی) مرحوم حاج حسینعلی رفیعی ( رئیس هیئت مدیره کانون بازنشستگان) و سردار شهید نادر حاجی هاشمی مسئول کمیته امدادرسانی به جبهه های جنگ یادکنیم و خدمات ارزنده آنان را ارج نهیم .

در زمان جنگ تحمیلی هشت ساله دفاع مقدس با تشکیل کمیته امداد رسانی به جبهه ها به مسئولیت سردارشهید نادر حاج هاشمی بطور مستمر یک روز حقوق خود را به جبهه های جنگ اختصاص دادند و تعداد 34 کاروان هدایای ارزنده خود را که شامل کلیه مایحتاج رزمندگان عزیز اعم از خوراکی و پوشاکی و سایر تجهیزات و وسیله های نقلیه خاکی و آبی مورد نیاز جبهه ها بود را مستقیماً به جبهه های جنوب و غرب کشور اعزام داشتند که بطور متوسط هرسه ماه یکباریک کاروان عظیم از این هدایا ارسال می گردید. مضافاً به اینکه براساس تکلیف شرعی و ملی خود بطور فعال و مستمر در تمام طول هشت سال جنگ تحمیلی کارگران در تمامی جبهه ها خصوصاً زمان عملیاتهای غرورآفرین رزمندگان بطور داوطلبانه حضوریافته که به اذعان مسئولین وقت ، یکی از قشرهایی که بیشترین حضور در جبهه را داشتند و بیشترین شهدا متعلق به آنان است همین کارگران هستند و آمارهای موجود شهدای کارگری شاهد این مدعاست.

توسعه تشکیلاتی خانه کارگر در دو دهه گذشته

این تشکل پذیری و شکل سازی در کشورمان شکلی متفاوت و در مورد خانه کارگر روندی جدای از فعالیتهای معمول داشت به نحوی که ایجاد و سازماندهی مجدد خانه کارگر، برآیند فعالیت شوراهای اسلامی اعتصاب در سراسرکشور بود. اما با نگاهی عمیق‌تر به مجموعه فعالیتهای تشکیلات کارگری کشور می توان انگیزه و احساس نیاز بوجود یک تشکیلات قوی و منسجم را در مبارزات سالهای دور کارگران ایران به خوبی مشاهده نمود، لذا خانه کارگر با توجه به بستر مناسب و روحیه پرشور و نشاط کارگران، به سرعت توسعه پیدا کرده و با فعال کردن انجمن‌ها و شوراهای صنفی درکارگاهها و کارخانه‌جات کشور،  بزودی نقشی اساسی و تعیین کننده را در روند مبارزات جنبش کارگری ایران عهده دار گردید. این نقش اساسی به گونه‌ای ایفا شدکه مطالبات کارگران که دستیابی به آنها ازسوی این تشکیلات تعقیب می گردید،بزودی درتقابل آشکار بانظریات مخالف درخصوص مباحث مرتبط با حقوق بنیادین نیروی کار قرار گرفت. علی رغم این مخالفتها که با عنایت به تمهیداتی که در قانون پیش بینی شده بود، عملا تشکیلات موجود کارگری کشور، تحت پوشش حمایت همه جانبه قانون قرار گرفته و باتوجه به مفاد مقررات تدوین شده ازحوزه نفوذ وتاثیرگذاری مضاعفی برخوردار گشتند که این تحول بطور طبیعی منجر به تقویت نقش خانه کارگر در روند تحولات صنفی و اجتماعی کشورگردید. خانه کارگر یگانه تشکیلات کارگری فراگیر باگستره ملی درکشور بشمار میرود. زیرا همانگونه که می‌دانیم این نهاد عالی از بهم پیوستن و همکاری میان اتحادیه‌های مختلف کارگری کشور که خود از دل انجمن هاو شوراهای اسلامی کار هریک ازکارگاهها و کارخانجات برخاسته‌اند پدید آمده و لذا درتقسیم بندی متداول، این تشکیلات وسیع را می توان به عنوان یک کنفدراسیون به شمار آورد.

همانگونه که ذکر شد، خانه کارگر فعالیت رسمی خود را از سال 1358 آغازنموده، ولی براساس قوانین و مقررات کشور و درجهت تثبیت مشروعیت قانونی برای ادامه فعالیت، پس از درخواست مجوز از وزارت کشور در دی ماه سال 1370 و براساس موافقت کمیسیون مربوطه در این وزارتخانه (موسوم به کمیسیون ماده 10 احزاب وانجمن‌ها) دور جدیدی از فعالیتهای خود را پی‌گرفت. درحال حاضر خانه کارگر به عنوان یک تشکل صنفی غیردولتی با تمرکز فعالیت بر مبنای دستیابی به مطالبات صنفی (اقتصادی و اجتماعی) کارگران کشور، جایگاه ویژه ای را درمیان سایر همتایان خود یافته است. زیرا که عملاً این تشکیلات بزرگترین و فعالترین سازمان غیردولتی ایرانی از حیث تعداد اعضا، وسعت و گستردگی مراکز تابعه درسراسر کشور، تنوع و تعدد ارائه خدمات به اعضا، میزان تاثیرگذاری بر نهادهای دولتی وحکومتی، تجربه کار تشکیلاتی و نیز تنوع و سطح روابط با سازمانهای بین‌المللی دولتی و غیردولتی بشمار می رود.

خانه کارگر (کنفدراسیون عالی کارگران) مجموعه‌ایست از هسته ها، کانونها، اتحادیه‌های کارگری، شوراهای کار و سندیکاها (انجمنهای صنفی)؛ البته اتحادیه‌های کارگری دردوره جدید، با مفهوم مورد نظرما، باعدم شناخت کافی روبروست.